|
Trong thời đại 4.0, công nghệ số và AI mở ra nhiều cơ hội phát triển kỹ năng cho thanh niên. Tuy nhiên, bên cạnh việc nắm bắt tri thức mới, họ cũng cần bản lĩnh để sàng lọc thông tin, giữ vững lập trường và không bị cuốn theo những tư tưởng sai lệch.
|
| PGS. TS. Phạm Chiến Thắng nêu quan điểm, tinh thần khởi nghiệp giúp thanh niên trở thành người làm chủ công nghệ và tương lai của mình. (Ảnh: NVCC) |
Đó là quan điểm của PGS. TS. Phạm Chiến Thắng, Trưởng khoa Báo chí - Truyền thông, Trường Đại học Khoa học (Đại học Thái Nguyên) với Báo Thế giới và Việt Nam nhân dịp kỷ niệm 94 năm Ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh.
Học cách thích nghi với những thay đổi
Dưới góc nhìn của ông, những thay đổi nào đang diễn ra mạnh mẽ nhất trong xã hội hiện nay và tác động thế nào đến cuộc sống của giới trẻ?
Quá trình số hóa mạnh mẽ đang tác động sâu rộng đến mọi lĩnh vực, tạo ra môi trường năng động cho giới trẻ với nhiều cơ hội phát triển nhưng cũng không ít thách thức.
Giới trẻ có khả năng thích nghi tốt với các công nghệ hiện đại, sử dụng thành thạo những phương tiện mới để tăng hiệu quả lao động và giải trí. Tuy nhiên, họ cũng dễ bị phụ thuộc vào công nghệ làm giảm tư duy độc lập và thiếu phản biện với các vấn đề phức tạp. Đồng thời, họ ít trải nghiệm thực tế, dễ bị lôi kéo vào các trào lưu và phụ thuộc vào các mối quan hệ trên môi trường ảo, dẫn tới sự mất cân bằng trong cuộc sống cá nhân.
Bên cạnh đó, sự phát triển của Internet và quá trình toàn cầu hóa mang đến cho giới trẻ Việt Nam cơ hội tiếp cận và tham gia các luồng văn hóa quốc tế, kết nối với bạn bè các nước dễ dàng hơn trước. Tuy nhiên, điều này cũng dẫn đến nguy cơ xói mòn bản sắc văn hóa khi các giá trị ngoại lai tràn vào không có chọn lọc, làm phai mờ những giá trị văn hóa truyền thống, khiến bạn trẻ thiếu hiểu biết về lịch sử dân tộc.
Dù vậy, việc hội nhập cũng thúc đẩy nhận thức của giới trẻ về các vấn đề toàn cầu, khuyến khích họ hành động vì môi trường, giảm rác thải nhựa và tiết kiệm năng lượng.
Vậy thanh niên cần trang bị những kỹ năng và phẩm chất nào để có thể thích ứng với những thay đổi này?
Với sự thay đổi nhanh chóng của xã hội hiện đại, thanh niên cần trang bị cho mình nhiều kỹ năng và phẩm chất để thích ứng và phát triển vững vàng.
Trước hết, cần xác định rõ năng lực bản thân và rèn luyện chuyên môn vững vàng. Biết nhiều thứ không bằng giỏi một nghề, chỉ khi tập trung phát triển sở trường, thanh niên mới có thể trở thành chuyên gia trong lĩnh vực của mình, tạo nên sự chuyên nghiệp và đột phá.
Bên cạnh đó, khả năng thích nghi với những đổi thay của xã hội là yếu tố quan trọng. Thay vì bài trừ công nghệ, hãy học cách sử dụng nó như một công cụ hỗ trợ phát triển bản thân. Để làm được điều này, tư duy đổi mới sáng tạo và tinh thần học tập suốt đời là điều kiện tiên quyết.
Ngoài chuyên môn, thanh niên cũng cần trau dồi các kỹ năng mềm như giao tiếp, tư duy phản biện, quản lý thời gian. Đây chính là những chìa khóa giúp họ thành công, xây dựng sự nghiệp vững chắc.
Đặc biệt, thanh niên cần có bản lĩnh vững vàng. Trong thời đại công nghệ số hiện nay, nguy cơ về tin giả, thông tin độc hại có thể khiến nhiều người trẻ bị cuốn vào những trào lưu tiêu cực hoặc mất phương hướng. Do vậy, thanh niên cần bản lĩnh để sàng lọc thông tin, giữ vững lập trường, không để bị thao túng bởi những tư tưởng sai lệch. Sống có lý tưởng, tự tin và ý chí kiên định cần trở thành kim chỉ nam cho thanh niên thời đại mới.
Vậy trách nhiệm của thanh niên đối với bản thân, gia đình và xã hội được thể hiện như thế nào? Ông có thể chia sẻ những ví dụ cụ thể về những hành động trách nhiệm của thanh niên Việt Nam hiện nay?
Đối với bản thân, thanh niên cần có trách nhiệm trong việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, nhân cách và lối sống để xứng đáng là một thế hệ nòng cốt trong công cuộc phát triển đất nước hiện nay. Bên cạnh đó, họ cũng cần tự ý thức đối với việc rèn luyện sức khỏe bản thân, khỏe để xây dựng đất nước.
Đối với gia đình, thanh niên cần đề cao chữ hiếu, biết quan tâm tới các thế hệ đi trước, duy trì các nếp văn hóa gia đình truyền thống của Việt Nam. Tham gia tích cực vào các phong trào xây dựng gia đình văn hóa, gia đình hạnh phúc tại địa phương.
Đối với xã hội, trách nhiệm bảo vệ và xây dựng Tổ quốc cần được thanh niên đặt lên hàng đầu. Tiếp theo là tích cực đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội cũng như các hoạt động cộng đồng, giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn.
Thanh niên Việt Nam đang tích cực góp phần vào sự phát triển của đất nước, thể hiện trách nhiệm với xã hội qua nhiều phong trào thiết thực.
Tiêu biểu là phong trào “Tuổi trẻ tiên phong chuyển đổi số”, thu hút đông đảo thanh niên tham gia ứng dụng công nghệ vào sản xuất, kinh doanh. Trong lĩnh vực phát triển nông thôn, chương trình “Tuổi trẻ với nông thôn mới” đã giúp xây dựng đường giao thông, nhà văn hóa, đồng thời hỗ trợ người dân chuyển đổi cây trồng, vật nuôi hiệu quả.
Bên cạnh đó, các đoàn viên còn tham gia “Đội thanh niên tình nguyện vì biển đảo”, phối hợp cùng lực lượng biên phòng tuyên truyền pháp luật, bảo vệ môi trường biển. Nhiều chương trình thường niên như “Nghìn việc tốt”, “Tiếp sức mùa thi” cũng mang lại những giá trị thiết thực cho cộng đồng, góp phần xây dựng một xã hội nhân văn, phát triển bền vững.
